ပန်းချီMin Zaw ကိုဇော်ဟိန်းရဲ့ စင်္ကာပူမှာပြနေတဲ့ ပြပွဲအတွက် ဆောင်းပါတစ်ပုဒ်ရေးပေးဖြစ်တယ်။ Art Seasons Gallery မှာလုပ်နေတဲ့ပွဲပါ။ ဆောင်းပါးရဲ့မြန်မာဗားရှင်းကို ဒီမှာရှယ်ပေးလိုက်ပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဗားရှင်းကိုနုတ်စ်နဲ့တင်ထားတယ်၊ ဘာသာပြန်ပေးသူက ကိုKe Su Thar ပါ။ ကြေမွမျက်နှာပြင်ပေါ်က နက်ရှိုင်းတဲ့ရောင်ပြင်

--------------------------------------
(ပန်းချီမင်းဇော်၏ စက္ကူကပ်လက်ရာများကို ကြည့်ရှုခြင်း)။
သဘာဝလောကရဲ့အခြေနေတွေကို အနုပညာရှင်တွေဆီကနေတစ်ဆင့်ကျနော်တို့ပြန်လည် ခံစားမိတတ်ကြတယ်။ တစ်ခါတလေတိုက်ရိုက်ထိတွေ့ပြီး တစ်ခါတလေ အချိန်ယူခံစား စီးမြောမှုတွေ ဖြတ်သန်းရတယ်။ အနုပညာတွေအားလုံးဟာ သဘာဝကနေအခြေခံဖြစ်တည်လာကြသလိုလအလ င်းရောင်တွေ၊အသံတွေ၊ အထိတွေ့တွေနဲ့ ရသအာရုံအမျိုးမျိုးတွေကနေ လှုံ့ဆော်ကြတယ်။ အမြင်ရသ ကိုဦးစားပေးတဲ့ ပန်းချီလက်ရာတစ်ခုကနေ ရရှိနိုင်တဲ့ ခံစားမှုအဆင့်ဆင့်တွေများစွာရှိပါတယ်၊ အဲဒီထဲကတစ်ခုကတော့ ကျနော်တို့မတွေ့ဖူးသေးတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုကို အနုပညာရှင်က မိတ်ဆက်ပို့ဆော င်ပေးနိုင်ခြင်းပါပဲ။ တစ်ခါတစ်ရံစိတ်လှုပ်ရှားဖွယ် သံသယတွေ ဝိရောဓိဖြစ်စရာတွေရှိသလို တစ်ခါတစ်ရံ ငြိမ်ဆိတ်အေးချမ်းပြီး စိတ်ရဲ့အနားယူချိန်တစ်ခုလို သက်သောင့်သက်သာရှိစေနိုင်တယ်။ မော်ဒန်ပ န်းချီရဲ့ရှေ့ဆောင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဟင်နရီမားတီးစ်ပြောဖူးသလို “ ငါ့ရဲ့ရည်မှန်းချက်ဟာ သန့်ရှင်းကြည် လင်းပြီးအေးချမ်းသက်သာနေတာမျိုး မျှမျှတတချိန်ဆရတဲ့အနုပညာတစ်ခုပေါ့၊ စိတ်ညစ်ညူးစရာတွေ ရှုပ်ရှုပ်ရှက်ရှက်တွေမပါတဲ့ သက်တောင့်သက်သာဖြစ်မှုမျိုး...ဥပမာပြောရရင် ပက်လက်ကုလား ထိုင်တစ်လုံးလိုပေါ့” ဆိုတဲ့စကားလိုပဲ ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင်ရှိပြီး ကိုယ်ခန္ဒာရဲ့အလေးချိန်ကို သက်သက် သာသာလေးချိန်ညှိနေလို့ရတဲ့ အမြင်အနုပညာတွေများစွာရှိပါတယ်။ ရိုးရှင်းတည်ငြိမ်သလောက် နက်ရှိုင်းတဲ့ဟင်းလင်းပြင်တွေထိ တိုးဝင်သွားနိုင်တဲ့ မာ့ခ်ရော့သ်ကိုရဲ့ ရောင်ပြင်ပန်းချီလက်ရာတွေလို မျိုး အရောင်တွေ၊ အလင်းတွေဟာ အလွှာအထပ်ထပ်ဖြတ်သန်းပြီး ကြည့်သူရဲ့အာရုံကိုစူးစိုက်စေတဲ့ သဘာဝလွန် အရသာတွေလည်းရှိပါတယ်။
ပန်းချီမင်းဇော်ရဲ့ အစောပိုင်းပန်းချီလက်ရာတွေက ရိုးရှင်းမှု၊ မြင်လွယ်မှုနဲ့ ဒီဇိုင်းဖွဲ့စည်း မှုအားကောင်းလှတယ်၊ မြန်မာရဲ့သရုပ်သကန်၊ သင်္ကေတ၊ မှတ်တမ်းအပိုင်းအစတွေပါဝင်ပြီး နံရံပန်းချီအပိုင်းအစလေးတွေ၊ ထုထည်ပေါ်လွင်လှတဲ့ဘုရားပုထိုးတွေ၊ လွတ်လပ်တဲ့တကြောင်းဆွဲမျ ဉ်းလိုင်းနဲ့ရေးဆွဲထားတဲ့ သာမာန်လူတွေ ရဲ့ပုံတွေကိုတွေ့ရပါတယ်။ ထူးခြားတဲ့သတိပြုမိစရာတစ်ခုက အနီရောင်ရဲရဲတွေပြင်ညီအပြည့်ဖြစ်နေတဲ့ ပုဂံဘုရားပုထိုးပုံတွေပါ။ ပန်းချီမင်းဇော်ဟာ မျက်စိပသာဒ ထက် မြင်ကွင်းသဘာဝဖြစ်တည်နေမှုကို သေသေချာချာစူးစိုက်ကြည့်တတ်သလို အရာဝတ္ထုတွေရဲ့ မျက်နှာပြင်အသားသဘောကို ပိုမိုခံစားမိသူတစ်ဦးပါပဲ။ သူ့ရဲ့မျက်နှာပြင် သဘာဝသရုပ်မှန်ထင်ဟပ် ချက်တွေကို နံရံပန်းချီတစ်စိတ်တပိုင်းဖွဲ့စည်းမှုတွေကနေ စတင်တွေ့ရှိရတယ်။ သူ့ရဲ့ “အနီရောင်ပုဂံ” ပန်းချီစီးရီးတွေမှာလည်း ဒီလိုကြမ်းတမ်းဖုထစ်နေတဲ့ ဘုရားပုထိုးတွေရဲ့အုတ်နံရံမျက်နှာပြင်တွေကို အမိအရဖေါ်ပြထားတာမြင်ရပါတယ်။ ဒါဟာသဘာဝသရုပ်မှန်ရဲ့အလွန် (ဆာရီရယ်) ရသဖက်ကို ပိုယိမ်းနေတဲ့ သရုပ်မှန်လွန်မှတ်တမ်းတင်မှုတစ်ခုလိုပါပဲ။ ပြင်ပသဘာဝရဲ့သရုပ်သကန်တွေနဲ့ ဆင်တူပြီး သဘာဝရဲ့ထူးကဲထင်ရှားတဲ့ ကြမ်းတမ်းခက်ထရော်မှုတွေကိုအနီးကပ်မြင်ရတဲ့ လူသားရဲ့မြင်နိုင်စွမ်း ထက် ကျော်လွန်ဖေါ်ထုတ်ထားတာမျိုးပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ပန်းချီမင်းဇော်ရဲ့ထူးခြားချက်တစ်ခုက အိမ်မက်မြင်ပန်းချီ(ဆာရီရယ်လစ်ဇင်) ရဲ့ ပင်မလမ်းကြောင်းက ရုပ်ပုံသရုပ်ဖေါ်မှုဆန်တဲ့ လှိုှ့ဝှက်နက်နဲမှု တုန်လှုပ်ဖွယ်ရာဟန်တွေမပါဝင်တဲ့ အခြားရိုးရှင်းရှင်းအိမ်မက်ကမ္ဘာလောကတစ်ခုဖြစ်နေခြင်းပါပဲ။
ပန်းချီမင်းဇော်ရဲ့ ဘဝကောက်ကြောင်း။
ရှင်းလင်းသေသပ်လှတဲ့ အရောင်ပြင်အားပြူပန်းချီများကို ဖန်တီးသူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ပန်းချီမင်းဇော် ဟာ အစိုးရပန်းချီအနုပညာကျောင်းကိုတက်ရောက်သင်ယူပြီးချိန်မှာ ရိုးရှင်းတဲ့ရှုခင်းအသားပေး ရေဆေးပန်းချီများကို ၁၉၉၀ ကျော်မှ စတင်ဖန်တီးရေးဆွဲခဲ့တယ်။ သူ့အနုပညာခရီးလမ်းဟာ ရသဦး စားပေးပန်းချီကားဖန်တီးမှုနဲ့ ဈေးကွက်မှာအောင်မြင်မှုရတဲ့ ကလေးတို့အကြိုက် ကာတွန်းဇာတ်ကောင် ဘိုဘိုရဲ့ ဖန်တီးသူအဖြစ်ပြိုင်တူ လျှောက်လှမ်းလာခဲ့တာပါ။ အစိုးရဝန်ထမ်းဖခင်နဲ့ အိမ်ရှင်မ မိခင် တို့ကမွေးဖွားလာပြီးပန်းချီမျိုးရိုးလည်းမရှိခဲ့သူ၊ ရသပန်းချီလက်ရာတွေဖန်တီးဖို့ အမြဲအားမာန်တက် ကြွနေတတ်တဲ့သူတစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး ကာတွန်းဖန် တီးမှုလောကထက် ပန်းချီလက်ရာဖန်တီးရတဲ့ လွတ်လပ်မှုအပေါ်ပိုမိုစွဲလမ်းနှစ်သက်တယ်လို့ ဆိုခဲ့ဖူးပါတယ်။ အခြားခေတ်ပြိုင်မျိုးဆက်တွေရဲ့ အနုပညာခရီးလမ်းအတိုင်း ရိုးရှင်းတဲ့အနောက်တိုင်းပန်းချီအခြေခံစနစ်တွေကို အစိုးရအနုပညာ ကျောင်းမှာသင်ယူခဲ့ပြီး တက္ကသိုလ်အဆင့်မှာ ပိုမိုပြည့်ဝတဲ့ပန်းချီသဘောတရားများကိုဖြည့်ဆည်းလေ့ လာသင်ယူခဲ့တယ်။ သဘာဝသရုပ်မှန်နဲ့ အာရုံမြင်ပန်းချီဟန်တွေကြားမှာ ကိုယ်ဟန်ပိုင်ရှာဖွေခြင်းကို မရပ်မနားဆက်တိုက်လုပ်ဆောင်နေခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
သူ့ရဲ့ရေဆေးပန်းချီ၊ မှင်ခြစ်ဆန်ဆန် ရေမြောလက်ရာများ၊ အင်အားပြည့်တဲ့ အခရိုင်းလစ်ပန်းချီတွေနဲ့ နောက်ပိုင်း ကင်းဗတ်စတွေကို တွန့်ခြေပြီး မှုတ်ဆေးနဲ့ဖန်တီးတဲ့ တွန့်ခေါက်ကြေမွပန်းချီလက်ရာတွေအထိ ခရီးအဆင့်တွေများ စွာရှည်လျှားခဲ့တယ်။ သူဟာ ပန်ချီခေတ်ရဲ့ အတွေးအမြင်(အိုင်ဒီယိုလိုဂျီ)အပြောင်းလဲတွေထဲကို လိုက်ပါစီးမြောလေ့ရှိပြီး သူ့ရဲ့ အနုပညာခံယူချက်ဟာ သူဖန်တီးတဲ့ပန်းချီလက်ရာတွေလိုပဲရိုးရှင်းတ ည်ငြိမ်လှပါတယ်။ မြန်မာပြည်ရဲ့ဝိသေသ လက္ခဏာတစ်ချို့ကို မော်ဒန်ပန်းချီခေတ်ရဲ့အမြင်အယူအ ဆမျိုးနဲ့ဖွဲ့စည်းတင်ပြထားချက်တွေအပြင် မီနီမယ်လစ်ဇင်ဟန်လွှမ်းမိုးတဲ့ ရောင်ပြင်ပန်းချီတွေအထိ ပါဝင်နေတယ်လို့ခံစားရပါတယ်။ သူနှစ်ခြိုက်တဲ့ ပန်းချီဆရာတွေထဲမှာပြင်သစ်ပန်းချီကျော် မားတီးစ် လည်းပါဝင်တယ်။ အရောင်စက္ကူတွေ ဖြတ်ညှပ်ပီး အထားအသိုချိန်ဆ ဖွဲ့စည်းနေကြတဲ့ ပေါင်းစပ်မှု အင်အားမျိုးကိုသူနှစ်ခြိုက်တယ်၊ ဒါပေမယ့် အရောင်တွေရဲ့သာမာန်အဓိပ္ဗါယ်တွေ လို အနီရောင်ရဲ့ရဲရင့်တက်ကြွမှုတို့ဘာတို့ကို ပြောချင်တာတော့မဟုတ်ဘူးလို့ဆိုပါတယ်။ သာမာန်အဓိပါယ် တွေနဲ့ ပန်းချီလက်ရာတစ်ခုကို ခံစားကြည့်ရှုတာထက် ပန်းချီဆရာရဲ့ပြင်ပသဘာဝအပေါ်ခံစားသက်ဝင်ထား တဲ့ စိတ်အခြေနေကိုဖမ်းဆုပ်မိဖို့က ပိုအရေးကြီးတယ်လို့သူယူဆပါတယ်။
(ကော်လာ့ချ်)စက္ကူကပ် ရှုမျှော်ခင်းများ။
ပန်းချီမင်းဇော်ရဲ့လက်ရာအသစ်တွေက အခရိုင်းလစ်နဲ့ရောင်စုံစက္ကူတွေကို သုံးထားတယ်၊ တွန့် ကြေနေတဲ့မျက်နှာပြင်တွေကိုအသားပေးထားတယ်၊ ဒီနည်းစနစ်ကို ကိုယ်တိုင်စမ်းသပ်ဖြစ်ခဲ့တာက သူ့ပန်းချီကားပုံကြမ်းဟောင်းတွေ တွန့်ကြေနေတာတွေ့ပြီး ဒီနည်းကိုအသုံးချဖို့အလင်းပွင့်ခဲ့တယ်ဆို ပါတယ်။ သူအရင်ကထဲက ရှာဖွေနေတဲ့ မျက်နှာပြင်တွေရဲ့ရုံးကြွနေမှု၊ တစ်နည်းအားဖြင့်ကင်းဗတ် မျက်နှာပြင်ရဲ့အတွင်းထဲကိုပိုရောက်နိုင်မယ့်နည်းလမ်းပေါ့။ ပန်းချီမင်းဇော်ရဲ့ တောင်တန်းတွေလို တိမ်လိပ်တွေလို နံရံတွေနဲ့ သစ်တောအုပ်တွေရဲ့ သဘာဝကျကျအသားသဘောတွေကိုဖွဲ့စည်းကြည့် တယ်။ သဘာဝမြေသားရဲ့ ညီညာချောမွေ့မှုမရှိတဲ့ တွန့် ခေါက်မျက်နှာပြင်တွေကိုအသားပေးထားခြင်း ဟာ သဘာဝကိုကူးယူတုပခြင်းထက်ပိုမိုတဲ့ နက်ရှိုင်းတဲ့သင်္ကေတ သဘောတွေကိုတွေ့ရတယ်။
သဘာဝဆီကနေမထင်မှတ်ပဲရရှိလိုက်တဲ့ အမြင်ရသတစ်ခုအပေါ်မှာ စူးစိုက်ဆင့် ပွားပြီး ပြန်လည်ဖန်တီးဖို့ သူ့အတွက် တွန်းအားတစ်ခုဖြစ်စေခဲ့တယ်၊ နေ့စဉ်ဘဝမှာ ရုန်းကန်လှုပ်ရှားနေရတာတွေ သဘာဝကုန်း မြေပြင် ကိုယ်တိုင် ရာသီဥတုအမျိုးမျိုးကြားမှာ ပြောင်းလဲတည်ရှိနေတာတွေ မညီညာမချော မွေတဲ့ဘ၀ အခြေနေအရပ်ရပ်တွေကို သတိပြုမိတဲ့သူတစ်ဦးအနေနဲ့ သရုပ်မှန်ရဲ့အခြားတဖက်ကိုသွားလိုတဲ့ဆန္ဒ တစ်ခုလည်းဖြစ်တယ်။ ဒီလိုကြမ်းတမ်းတဲ့ဘဝနေထိုင်မှုတွေထဲမှာ ကပြနေရတဲ့ပြဇာတ်တစ်ပုဒ်ရဲ့ဇာတ် ဆောင်တစ်ဦးနေရာမျိုးခံစားမိကြမှာအသေချာပါပဲ။ သူ့ရဲ့ စက္ကူအရောင်ပြင်တွေဟာ ဒီလိုဘဝဇာတ်ခုံ အခြေနေတွေကြားက လူသားဘဝကို နောက်ခံကားချပ်တစ်ခုအလား ပံ့ပိုးပေးပြီး ထင်ရှားလာစေတဲ့ ဟင်းလင်းပြင်တွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အနောက်တိုင်းပန်းချီသမိုင်းမှာ 1920 ဝန်းကျင်က ပီကာဆိုနဲ့ဂျော့ချ် ဘရက်တို့ဟာ စက္ကူနဲ့ အခြားပစ္စည်းတွေကို ပန်းချီကားချပ်တွေပေါ်ကပ်ပြီးဖန်တီးစမ်းသပ်ကြတယ်။ ကော်ဖြင့်ကပ်ခြင်းကိုခေါ်တဲ့ Collage ဆိုတဲ့ပန်းချီဟန်ဟာ ပန်းချီနဲ့ပန်းပုကိုပေါင်းစပ်လိုက်တဲ့အခေါ်ဝေါ် မျိုးဖြစ်လာတယ်။ အာရှရဲ့ပန်းချီသမိုင်းမှာတော့ စက္ကူဟာစာရေးခြင်းရုပ်ပုံဆွဲခြင်းတွေနဲ့တွဲပြီးသမိုင်း ရှည်လျှားခဲ့တယ်၊ စက္ကူနဲ့ ဖန်တီးတဲ့အနုပညာတွေ လက်မှုပညာနဲ့ လူရုပ်ချိုးပညာတွေကိုတွဲလျှက်သိ ခဲ့ကြပါတယ်။ ပန်းချီမင်းဇော်ရဲ့ စက္ကူကပ်ရှုမျှော်ခင်းတွေကတော့ ပန်းချီကားတစ်ချပ်အနေနဲ့ကြည့်တာ ထက် ထုထည်အနိမ့်မြင့်တွေဖေါ်ထားတဲ့ ရုပ်ရှင်ဆက်တင်တစ်ခုလို၊ (သို့မဟုတ်) ပန်းချီရဲ့မူလသတ်မှတ် ချက်ဘောင်တွေကို ချိုးဖျက်ပြောင်းလဲတည်ဆောက်ခြင်းလို့လည်း ယူဆနိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်တိုင်ဝင် ရောက်ပြီး သက်ဝင်လှုပ်ရှားနိုင်တဲ့လောကတစ်ခုအဖြစ် အရသာခံစားကြည့်ဖို့ကောင်းပါတယ်။
လျော့ချထားတဲ့ အရောင်ဟင်းလင်းပြင်။
ပန်းချီမင်းဇော်ဟာ အရောင်ရွေးချယ်မှုမှာ စနစ်တကျသတ်မှတ်တဲ့ လွှမ်းမိုးမှုအရောင်တစ်မျိုး ကိုပဲဦးစားပေးသုံးတယ်။ သူ့ရဲ့ လက်ရာတွေမှာ အခြေခံမူလအရောင် ဝါနီပြာတွေကို အရောင်စစ်စစ် တွေချညသ် ုံးပြီး ဆေးရောငအ် စပ်တွေမပါသလောကပ် ါပဲ။ သရ့ူ ဲ့လကရ် ာတွေဟာ အလွှာအချပအ် ထပထ် ပ်တွေနေရာချဖန်တီးထားတဲ့ အိမ်မက်ရှုမျှော်ခင်းတစ်ခုလိုပါပဲ။ သဘာဝကျကျအရောင်သွေးစုံတွေထက် လျော့ချထားတဲ့အရောင်သုံးစွဲမှုနဲ့ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်မှုတွေကို တွေ့ရတယ်။ ပန်းချီကားတွေဟာ အနီရောင်ကမ္ဘာ၊ အပြာရောင်ကမ္ဘာ၊ အစိမ်းရောင်ကမ္ဘာ စသည်ဖြင့်ပြောနိုင်လောက်အောင် အရောင်ပြင်ကိုအားပြုထားတယ်။ ဒီအရောင်ပြင်တွေကို ပိုမိုနက်ရှိုင်း ရုံးကြွနေစေတာက တွန့်ကြေနေတဲ့မျက်နှာပြင်တွေပါပဲ။ သူ့ရဲ့အပြာရောင်ရင့်ရင့်တောင်တန်းကြီးဟာ အမြင်နီးပြီးခရီးဝေးတယ်လို့ဆို တဲ့မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ရှမ်းကုန်မြေမြင့်အလွှာထပ်ထပ်တွေကို ညကောင်းကင် မှာမျှော်ကြည့်နေရသလိုပါပဲ၊ ဒါပေမယ့် လက်တွေ့အမြင်ထက် စိတ်ကူးယဉ်ကမ္ဘာ၊ အိမ်မက်ကမ္ဘာပဲ တွေ့ရတဲ့မြင်ကွင်းမျိုးပါ။ ထူးခြားချက်နောက်တစ်ခုက မီဒီယံသုံးစွဲမှုပါ။ ပန်းချီမှာဆေးရောင်တွေသုံးစွဲသလိုပဲ စက္ကူရဲ့သူ့နဂိုသ ဘာဝမှာလည်းရိုးရှင်းတဲ့ထုထည်သဘောကိုဆောင်ပြီး ကိုယ်ပိုင်အားသာချက်ရှိပါတယ်။ ဆေးရောင်ေ တွကိုစုတ်တံအကူညီနဲ့ထိမ်းကွပ်ရတဲ့ပန်းချီနဲ့ ညီညာတဲ့အရောင်စက္ကူချပ်တွေကို နေရာချရတဲ့ထုတ် လုပ်မှုဒီဇိုင်းဆရာလိုအနေအထားမျိုး ကွဲပြားမှုရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာအရေးကြီးတဲ့တစ်ချက်က မီဒီ ယံအစွဲလမ်းကလွတ်မြောက်ခြင်းပါပဲ။ မိဒီယံဆိုတာ အသုံးချကြားခံတစ်ခု၊ မီဒီယံအပြောင်းအလဲဟာ နည်းလမ်းတစ်ခုအပြောင်းလဲထက်ပိုတဲ့ ရသခံစားမှုနဲ့အတွေးအမြင်အပြောင်းလဲကိုပါပေးနိုင်ပါတယ်။ ပန်းချီမင်းဇော်ရဲ့ မီဒီယံအပြောင်းအလဲဟာ သူ့ရဲ့အနုပညာရှင်ဘ၀ ခံယူချက်အပြောင်းလဲတစ်ခုကိုဦး တည်နေတာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
လုံးခြေထားတဲ့ စက္ကူများ။
အရောင်စက္ကူရဲ့ ညီညာမှုအရသာနဲ့ အနုပညာရှင်ရဲ့ဖန်တီးမှုအကြားမှာ မီဒီယံအတားဆီး ဟာမှိန်လျော့သွားပြီးအခြားသတိပြုစရာများဆီကိုခေါ်ဆောင်သွားပါတယ်။ ဒီပန်းချီကားတွေမှာ ဘာအကြောင်းရာဆိုတဲ့ဇာတ် ကြောင်းပြောဖို့အစား ကြည့်သူကိုအခြားလောကတစ်ခုဆီခေါ်ဆောင် သွားစေတာမျိုး ကိုယ်တိုင်ပန်းချီကားထဲ က ပါဝင်နေရလိုခံစားမိစေနိုင်ပါတယ်။ ကြေမွနေတဲ့မျက် နှာပြင်တွေဟာ အနီးကပ်ကြည့်လေလေ အနိမ့်မြင့်မညီညာတဲ့ထုထည်သဘော တွေ မြင်ရလေလေပါပဲ။ လုံးခြေထားတဲ့ စက္ကူတွေပေါ် မှုတ်ဆေးအရောင်တွေ စွန်းပေနေတဲ့ မြင်ကွင်းဟာ သူ့ရဲ့ယခင်က ပုံကြမ်းစာရွက်ကြေမွနေတာတွေကို ပြန်လည်အမှတ်ရစေသလို သူတစ်လျှောက်လုံးဖန်တီးခဲ့တဲ့ ပုဂံနံရံ ပန်းချီအစိတ်အပိုင်းတွေထဲက မချောမွေတဲ့ကွဲအက်နံရံတွေကို သတိရစေခဲ့တယ်။ အမွေအနှစ် အဆောက်ဦးတွေဟာ လူဖန်တီးတဲ့ဖျက်စီးမှုတွေနဲ့ သဘာဝဘေးကြောင့်ကွဲကြေမှုတွေများစွာ ခံခဲ့ကြရပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ဝန်းကျင်က လမ်းတွေ၊ အိမ်တွေ တိုက်တာတွေ၊ သာမာန် လူတွေရဲ့အဝတ်စားတွေ နေ့စဉ်ဘဝတွေလိုပဲ ကြေမွတွန့်လိပ်နေတဲ့ ညစ်ထေးထေးဘဝတွေကို သဘာဝအလှတစ်ခုလိုကြည့်ခဲ့မြင်ခဲ့ကြရတာဆယစ်ုနှစ်တွေများစွာတငိုခဲ့ပြီးပေါ။့ခေတက်ာလနဲ့ဘဝကို အနုပညာဆန်စွာရင်ဆိုင်လေ့ရှိတဲ့ အနုပညာရှင်တွေကတော့ လုံးခြေထားတဲ့စက္ကူတွေပေါ်ကနေ ငြိမ်း ချမ်းတဲ့လောကမြင်ကွင်းသစ်တွေကို တစ်ဖန်ပြန်လည်ဖန်တီးပြနိုင်သူပါ။
ညီညာချောမွေ့ခြင်းနဲ့ ကြမ်းတမ်းဖုထစ်မှုများအကြားက နိုင်ငံရေး။
မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကြီးမားနက်ရှိုင်းတဲ့ ရိုးမတောင်တန်းကြီးတွေ ရှမ်းကုန်းမြေမြင့်ကြီးတွေကာရံ ထားပြီး သဘာ၀ ရေမြေတောတောင်တွေထူထပ်လှတဲ့ ပထဝီအခြေခံတွေနဲ့တည်ရှိနေတယ်။ နက်ရှိုင်း တဲ့သဘာဝရဲ့မြေမျက်နှာ သွင်ပြင်တွေမှာ သင်ယူလေ့လာစရာမကုန်နိုင်တဲ့ လှိုု့ဝှက်ချက်တွေများ စွာပြည့်နှက်လျှက်ရှိတယ်။ အနောက်ဖက်မှာ အိန္ဒိယနဲ့ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်၊ အရှေ့ဖက်မှာ တရုတ်နဲ့အာဆီယံ နိုင်ငံများ ထိစပ်နီးကပ်လျှက်ရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့နိုင်ငံရေးအပြောင်းလဲတွေက အဖုအထစ်တွေများစွာနဲ့ ကြမ်းတမ်းလှတဲ့ခရီးရှည်တစ်ခုနဲ့ တင်စားရင် မှားမည်မထင်ပါ။ ၁၉၆၀ နောက်ပိုင်းကနေ ၁၉၈၈ ထိ တစ်ပါတီဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ကိုကိုင်စွဲခဲ့ပေမယ့်မအောင်မြင်ခဲ့ပါဘူး၊ နိုင်ငံရေးရဲ့မချောမွေ့တဲ့ဂယက် တွေဟာ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ အနုပညာလောက အပေါ်မှာ ရိုက်ခတ်လွှမ်းမိုးခဲ့ပြီး အမှောင်ဖုန်းတဲ့ခေတ်တစ်ခုလို နိုင်ငံသားတိုင်းရဲ့အသိဉာဏ်ပညာပွင့်လင်းမှုကို နဲပါးစေခဲ့ပါတယ်။ သက်ရှိသက်မဲ့ရုပ်ဝတ္ထုများအားလုံးဟာ ခြေမွခြင်းခံထားရလို့ ပုံစံပျက်ယွင်းနေတဲ့မျက်နှာပြင်တွေလိုမျိုး ညီညာဖြောင့်စင်းမှုကင်းနေပါတယ်။ ပန်းချီမင်းဇော်အပါဝင် ခေတ်ပြိုင်အားလုံးတို့ဖြတ်သန်းခဲ့ ကြတဲ့ ပညာသင်ကာလတွေဟာ အဲဒီခေတ်ကာလအချိန်တွေဖြစ်ပါတယ်။ ကြောက်ရွံ့ခြင်းနဲ့ဒွန်တွဲပြီး အမှောင် ကျနေခဲ့တဲ့အချိန်ခါမျိုးပါပဲ။
ဒါပေမယ့် အနုပညာဆိုတာ တားဆီးချုပ်ချယ်လို့မရသလို နေရာတိုင်းကနေဆက်သွယ်ကူးလူး နိုင်တဲ့သဘောရှိတဲ့အတိုင်း ပြင်ပက ဗဟုသုတအမျိုးမျိုးဟာ တိုင်းပြည်ထဲကို နည်းလမ်းအဖုံဖုံနဲ့ ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြပြီး လူငယ်အနုပညာသမားတွေကို အတွေ့ကြုံသစ်တွေပေးခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ အနုပညာခေတ်ကို ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်ဖြတ် သန်းလာခဲ့ကြတဲ့ သူတွေအနေနဲ့ အမြင်ကနေသင်ကြားပြီး ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ဝိသေသတွေကနေ အမြင်သစ်တစ်ခု ထုတ်ဖေါ်တင်ပြနိုင်ဖို့ ပန်းချီမင်းဇော်အပါဝင် အားလုံး
သောပန်းချီမျိုးဆက်တွေ ကြိုးစားခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီကနေ့လူသစ်စိတ်သစ်နဲ့ နိုင်ငံသစ်ကိုဖေါ်ဆောင်ပြော င်းလဲကြမယ့်အချိန်မှာ ယခင်ကြမ်းတမ်းမှုတွေဟာ အေးချမ်းတည်ငြိမ်မှုတွေအဖြစ်ပြောင်းလဲသွားမှာပါ။ အဲဒီ ကြမ်းတမ်းခက်ထရော်မှုတွေကြားက သက်တောင့်သက် သာအမြင်ပသာဓကို ကျားခုတ်ကျားခဲ ရှာဖွေဖန်တီးနိုင်သူတွေထဲမှာ အခုပန်းချီမင်းဇော်ရဲ့ ရိုးရှင်းတည်ငြိမ်တဲ့သဘာဝရှုမျှော်ခင်းလေးတွေဟာ အကောင်းဆုံးဥပမာတစ်ခုပဲဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
အောင်မြတ်ဌေး
၁၀ သြဂုတ် ၂၀၁၈
Ref:
1. Enchanting paperworks by Lae Phyu Pya Myo Myint, Myanmar Time 19 JAN 2018
2. DanutaZasada, Professor, Warsaw University, Collage Session,2018
3. Tate Modern Handbook, 2016.
4. Interview with Artist.
With Thanks to Mr. Terry form #ArtSeasonsGallery for this chance to writing.