မော်ဒန်အတ်အကြောင်း (ပန်းချီဆောင်းပါး) ။ခေတ်ပန်းချီ(၁၉၆၀) ခင်မောင်(ဘဏ်)

====================
..............မော်ဒန်အတ်ကို လေ့လာရသည်မှာ ဘဲဥအစရှာရသလို ဖြစ်နေသည် ။ယင်းပန်းချီကားများသည် ဒု-ကမ္ဘာစစ်နောက်ပိုင်းတွင် ဆက်တိုက်ထွက်လာသည်။ ၎င်းတို့၏ပုံပန်းကို ကြည့်ရသည်မှာ လူတိုင်းအဘို့အဆန်းဖြစ်နေသည် ။ထူးခြားနေသဖြင့် စိတ်ဝင်စားကြသည်။နောက်ဆုံးကြံရာမရဖြစ်သဖြင့် လက်လျှော့လိုက်ရသည်။
..............သာမာန်လူမဆိုထားဘိ။ပန်းချီဆရာများကလည်း နှာခေါင်းရှုံကြသည်။"အရူးချေးပန်း၊ပန်းချီ"ဟု အမည်ပေးကြသည်။မဆိုးလှပေ ။လူတကာလုပ်ရိုးလုပ်စဉ်ထက် ထူးခြားသော အပြုအမှုရှိသူတို့ကို အရူးဟု ခေါ်ခဲ့ကြသည်။အင်္ဂလန်ပြည်ရှိတော်ဝင်ပန်းချီအသင်း -Royal Academy-ဥက္ကဠ -Sir Gerald F.Kelly,P.R.A..,က "တိုတိုပြောရရင် မော်ဒန်အတ်ဆိုတာ အဓိပါ္ပယ်မရှိဘူး"ဟု ခနဲ့သည်။ ၎င်းတို့အဖို့ မှန်ပေမည်။မလေ့လာလျှင် မရိပ်စားနိုင်ချေ ။
.
အရူးကောင်း
........................
စာပေရူး ၊ဗေဒင်ရူး ၊ပန်းချီရူး ၊စသော၊ ပညတ်များကို ပြန်လည်သုံးသပ်သင့်သည်။ ပညာတရပ်ကို သူ မတူ လိုက်စားသူကို " အရူး " စကားတလုံးတပ်ကြသည်။ ဤနေရာတွင် အကောင်းသဘော ။အမှန်သဘောကို ဖော်ပြဟန်ရှိသည်။အဆိုးသဘောမဟုတ်ပေ ။မည်သို့ဖြစ်စေ မော်ဒန်အတ်ပေါ်လာပုံမှာ ။တခမ်းတနားရှိလှသည်။ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းပြတိုက်ကြီးများက အရေးတယူ ချိတ်ဆွဲပြသထားကြပြီ။ ကုလသမဂ္ဂအစည်းအဝေးခန်းမကြီးတွင် ကမ္ဘာကျော် မော်ဒန်ဆရာကြီးများ၏ မော်ဒန်ပန်းချီကားများကိုသာ ချယ်လှယ်ကြသည်။မည်သည့်တိုင်းပြည်တွင်မဆို တည်ဆောက်ဆဲ ။အဆောက်အဦကြီးများတွင် ၊မော်ဒန်ပန်းချီကိုသာ ဦးစားပေးနေကြပြီ။ကျွနု်ပ်တို့ဗမာနိုင်ငံမှ ပန်းချီဆရာများလည်း ငိုက်မြည်းနေခြင်းကို စွန့်လွှတ်သင့်ပြီ။
............................" အရူချေးပန်း"ကိစ္စသည် အကသဘင်ဘက်တွင်လည်း ထိုးဖောက်လာသည်။Roak-N-Roll `က´နည်းကို ခေတ်သစ်လူငယ်များတိုင်း သဘောတွေ့ကြသည်။ရှေးလူကြီးများ အဘို့ များစွာမျက်စိနောက်စေသည်။
.................ထိုတွင်မကသေး အတီးအမှုတ်သဘင်တွင် -JAZZ တီးမှုတ်နည်းတစ်မျိုးရှိသေးသည်။
.................ဓာတ်ခွဲကြည့််လျှင် ။အယိုင်သဘော ။ငြိမ်သက်နေသော လူ၏ အတွင်းစိတ်ဓာတ်ကို လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်သော '' အား ''များပါရှိသည်။ မန္တလေးမြို့မှ ''အောင်ပင်လယ် ဒိုး " တီးဝိုင်းမှာ ၎င်းသဘောပါသည် ။ခြင်းခတ်ရာတွင်လည်း " အယိုင်"ခေတ်ဟု တမျိုးတဖုံ ဆန်းလာပြန်သည်။ဆိုလိုသည်မှာ အများလက်ခံပြီးသော ရှေးမူသဘောမှ ။အဆန်းသော ''အယိုင်''သို့ ပြောင်းလဲခြင်းဖြစ်ပါသည်။
.
အပြင်ရုပ်သည်- အစစ်အမှန်မဟုတ်။
..................................................
......အမှန်ကို သာမာန်မျက်စိနှင့် မမြင်နိုင်ဟုဆိုသည်။သတ္တုရုပ်တခုဖြစ်ပျက်ပုံကို ယ္ခုခေတ်တွင် တီးခေါက်ကြည့်ရုံနှင့် အားမရမတင်းတိမ်နိုင်ကြပေ ။သက်ရှိဆိုလျှင် သွေးကို ဖောက်၍ သွေးကလပ်စီးကို မိုက်ခရိုမှန်ဘီလူးများဖြင့် ကြည့်ရှုစစ်ဆေးသည်။သက်မဲ့ဆိုလျှင် ဆားပေါင်ဒါအဖြစ် ထုတ်၍ ဓာတုဗေဒဠာနမှ စမ်းသပ်ကြည့်သည်။ဘာတွေ့ပါသည်။ဘာဖြစ်နေပါသည်ဟု အမှန်ဆွဲထုတ်ကြသည် ။
................................သို့ အမှန်သဘာဝကို ရှာရာတွင် ဓာတ်ပုံအကူအညီယူရသည် ။ဓာတ်ပုံက ဤဖြစ်ရပ်။ ဤသို့ မြက်ခင်းအသစ်တကဏ္ဍ ဖွင့်ပေးလိုက်သည်။ ပုံ နံပါတ် (၁)(၂)(၃)တွင် ကြည့်ပါ ။လောကဓာတ်ပညာက၊ ရှေးက မမြင်ဖူးသေးသော ပုံသစ်ပုံဆန်းများ ဆွဲထုတ်ပြသည်။၎င်း အသစ်အဆန်းများသည်ပင်လျှင် မော်ဒန်ပန်းချီကို အရောင်ဟပ် ဆန်းသစ်စေသည်။
.
အတွင်းရုပ်ကို ဘယ်လိုဖော်ပြအံ့နည်း
....................................................
မျက်စိဖြင့် မြင်၍ မရသော ခံစားမှုများဖြစ်သော ဥပမာ။အသံလှိုင်း။ဆွဲငင်တတ်သော သံလိုက်ဓာတ် ။သေမင်းရောင်ခြည်စသောအရာများကို အဘယ်သို့ပေါ်လွင်အောင် ရေးဆွဲမည်နည်း ။သို့သော် လောကဓာတ်ပညာက ။သူတို့တတွေ လောက၌ ရှိနေသည်ပြောသည် ။သူတို့ကို အဓိပါ္ပယ်ပေါ်လွင်လာအောင် ဘယ်လိုသရုပ်ဖော်မည်နည်း။သူတို့ပုံစံ သူတို့အလှသဘောများ ဘယ်လိုနေပါလိမ့် -စသော မေးခွန်းများ ထွက်လာသည်။ မြင်နေကျ။ တွေ့နေကျ ။သမရိုးကျပန်းချီမှ လွှဲဖယ်၍ အသစ်အဆန်း တောင့်တနေသော ပန်းချီဆရာများက သရုပ်ဖော်စမ်းသပ်လိုကြသည် ။
....................လောကဓာတ်ပညာသည် ။ရှေးဆန်သောအယူအဆများ။အပေါ်ယံအတုများကို ဖယ်ထုတ်၍ မျက်စိဖြင့် မမြင်နိုင်သော ဝတ္ထုရုပ်များ၏ မြင်ကွင်းသစ်များ ပြသည်။မြင်ကွင်းသစ်များသည် ပန်းချီဆရာအား "အား " သစ်တစ်ခု လှုံ့ဆော်ပေးလိုသည်။၎င်း အားသစ်သည် -Re-creation-ပြန်လည် ဖန်ဆင်းမှုတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ပန်းချီဆရာသည် ထိုမှတဆင့် တက်ပြန်သည်။ထိုအဆင့်မှာ မိုက်ကရိုမှန်ဘီလူူး မပါဘဲအလားတူ။ မိမိစိတ်၌ ခံစားမှုဝေဒနာများကို ။ကားချပ်ပေါ်တွင် ပြန်လည်သရုပ်ဆောင်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ ၎င်းအယူအဆကို -Expressionism-ဟုခေါ်သည်။
...................မော်ဒန်ပန်းချီဆရာသည် ။သစ်ပင်ရိပ် ။ဝါးတစ်ပင်အောက်တွင် တရားထူးကို ရှာနေသည့်ယောဂီအလား ။နာမ်သဘောကျက်စားပုံ ။လောက၏ ဒုက္ခ ၊သုခ၊ ဖြစ်ပျက်ပုံကို အပြင်မှ မြင်သော ရုပ်ဝါဒကို ပြည်ဖုံးကားချ၍ ။အတွင်းသဘောများကို နှုက်ချွတ် ။ဝေဖန်တင်ပြသော -Abstrat Painter-စိတ္တဇပန်းချီဆရာသဘောသို့ ရွေ့လျားလာသည်။သို့ဖြစ်၍ သဘောအမှန်ရှာ၍ ရေးဆွဲသောပန်းချီကားများကို အကောင်းအဆိုးဝေဖန်ခြင်း ပြဿနာမရှိတော့ပြီ ။သဘောသည်ပင်လျှင် ဆိုးသလော။ကောင်းသလော?
.
မော်ဒန်ပန်းချီတွင် ရုပ်အထူးအဆန်းများ ပါတတ်သည် ။ထူးဆန်းပုံမှာ ဘာရုပ်ဟု ထောက်ပြ၍ မရ။ ယခင် မြင်ဖူး သိဖူးသော အရုပ်များမဟုတ် ။မီးခိုးရောင်ရောင် တောင်တောင်ရောင်ရောင် ။သက်ရှိလူ ။တိရိစ္ဆာန် ၊ရောင်ရောင်။ တနည်းအားဖြင့် ။အဝိုင်း ။လေးထောင့် ။သုံးထောင်ပုံစံများလည်း မဟုတ် ။ ပညက်ပေး၍ မရနိုင်သော အသွင်များ ဖြစ်သည်။၎င်းတို့မှာ လက်တွေ့ စမ်းသပ်၍ မရစကောင်း။ စိတ်၌သာလျှင် ခံစားမှုဖြစ်သဖြင့် "စိတ္တဇ"ဟု မြန်မာပြန်ကြပုံရသည်။
...................စိတ္တဇဆေးရုံဟု ဘယ်အချိန်အခါက ပညက်ပေးထားသည်မသိ။ Abstract Art-ကို စိတ္တဇပန်းချီဟု ဘာသာပြန်ရသည်မှာ ။ရှေ့သ္မား စကားလုံးတစ်ခုကပင် နံမည်ပျက်ရှိနေသဖြင့် "စိတ္တဇ"ဆိုလျှင် လူတိုင်းက "အရူး" ထင်စရာဖြစ်နေသည်။
............Abstract-ကို စိတ္တဇမှလွဲ၍ အခြားအဓိပ္ပါယ်များပေါ်ပေါက်ပါသေးသည် ။၎င်းတို့မှာ ။အတိုချုံးခြင်း ။အဆီထုတ်ခြင်း ။
-ရှင်းလင်းစေရန် -ပုံနံပါတ်(၄) သစ်ပင်ပုံကို ကြည့်ပါ ။၎င်းမှ တဖန် အတိုချုံးရာ ပုံပါတ်(၅) (၆) (၇) -စသည်ဖြင့် အဆင့်ဆင့်ပေါ်ပေါက်လာသည် ။နောက်တစ်မျိုး ပုံနံပါတ် (၈) အဆောက်အဦ ပုံကို အတိုချုပ်ရာ (သို့မဟုတ်) အဆီထုတ်ရာ နောက်ဆုံးတွင် မူလပုံပျောက်၍ -Abstract -ပုံစံတစ်ခုဖြစ်ပေါ်လာသည် ။
.
အကြောင်းတရား
..............................
ဘာကြောင့်အတိုချုံးချင်သလဲ ။
--------
(၁)-လျှင်မြန်စွာတိုးတက်နေသော လောကဓာတ်ပညာအစွမ်းကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။ လူနေမှု အဆင့်အတန်းကို ၎င်း ပညာအစွမ်းက ချယ်လှယ်နေသည်နှင့်အမျှ ။လူ၏ စိတ်ဓာတ်များကိုပါ လွှဲပြောင်းပေးနေသည် ။
.
(၂) အမြန်ကြိုက်ခြင်း ။
- လူတိုင်း မော်တော်ကားနှင့် သွားလိုသည် ။လှည်းကြမ်းမစီးလို ။ဂျက်လေယာဉ်နှင့် သွားလိုသည် ။သင်္ဘော မီးရထားမစီးလိုပေ ။စာတိုက်မှ စာထည့်အကြောင်းကြားရန် နှေးကွေး၍ ကြေးနန်းရိုက်ကြသည်။ ၎င်းမှတဆင့် တယ်လီဖုန်းဖြင့် ပြောလိုကြသည်။စကားလုံး (၁၁၁၁)နားထောင်ရမည်ထက် (၁၁)လုံးလောက်ကိုသာ ကြားချင်သည်။(၁၁၁၁)တို့ရမည်ထက် (၁၁)ချက်လောက်သာ ရေးဖွဲ့ချငပြီ ။
.
(၃)လိုရင်းကိုသာ ကြိုက်ခြင်း
- အဆီထုတ်ခြင်းသည် လိုရင်းကို အလွယ်တကူသုံးခြင်းဖြစ်သည် ။ရှေးက ဝမ်းနှုတ်ဆေးမှီဝဲရာတွင် ။တစ်လက်မခန့်ရှိ "သထုံဆီးဆေး "ကို သုံးကြရသည်။ယခုအချိန်တွင် ပဲနောက်စေ့ခန့်ရှိ ။ဓာတုဗေဒနည်းအရ အဆီထုတ်ပြီး ဝမ်းနှုတ်ဆေးများကိုသာ သုံးကြသည်။
.
(၄)ပဋိသန္ဓေတည်ချိန်
ယခုခေတ်လူတစ်ယောက်သည်၎င်း ။သူ၏သားမြေးစဉ်ဆက်သည်၎င်း ။တဆင့်ပြီးတဆင့် နားလည်လွယ်ခြင်း -INTELLIGENCE-မှာ နောက်ဆုံးလူက ပိုမီုလာသည်။ဗမာ့အယူအဆ -ဆုတ်-ခေတ်ဟု ပြောကြသည်။တနေ့သော် မြေဇာပင် ပုခက်လွှဲသည့်ခေတ်ရောက်ဦးမည်ဟု ကြားဖူးသည်။ခေတ်လူငယ်များ နားလည်လွယ်ပုံမှာ " ချက်ဆိုရင် နားခွက်က မီးတောက်သည်"ဟု ဆိုရမည် ။ထို့ကြောင့် မကြာခဏ " ဘူးဒါးကြီး " များနှင့်  " ချာတိတ် "တို့တစ်စုတို့ သဘောမတိုက်ဆိုင်သည်မှာ အံ့သြစရာမဟုတ်ပေ ။ နောက်လူများက အမြန်နှင့် အတိုချုပ်ကို ကြိုက်ကြသည်။
.........အထက်ပါအကြောင်းတရာများကို ပန်းချီနယ်သို့ စပ်ဟပ်သုံးသပ်သော် -ရှေးရိုး( Classic) ဆရာကြီးများနှင့် ခေတ် ( Modern)ဆရာကလေးများအဖြစ် တွေ့ရသည် ။မည်သူ့ကားကို ကြိုက်၊ မည်သူ့ကားကို မကြိုက် ဆိုသည်မှာ ခေတ်က ဆုံးဖြတ်သည် ။
.
ကျောက်ခေတ်ပန်းချီမှ-မော်ဒန်ပန်းချီ-ခရီးစဉ် ။
..............................................................
လူ့သမိုင်းတွင် ယဉ်ကျေးမှုကောင်းစွာ မထွန်းကားမှီ ကျောက်ခေတ်မှ စ၍ ပန်းချီ -ပန်းပုကို ကျောက်နံရံများ ရေးဆွဲထုလုပ်ကြသည် ။ထိုစဉ်က အကြမ်းဖျဉ်းလောက် ရေးဆွဲတက်ကြသည်။သို့နှင့်ပင် တဖြေးဖြေးတိုးတက်ခဲ့ရာ ( EVOLUTION)အရ ခရာဇ်တော် မပေါ်ဆီ နှစ်ပေါင်းငါးရာလောက်တွင် ရောမ။ခေါမတိုင်းပြည်များ၌ -အနုပညာ ထိပ်တန်း အကျဆုံး ပန်းချီ ပန်းပုများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ဖူးသည်။
................ထိုမှတဖန် အနောက်တိုင်းများတွင် (DARK AGE) ပန်းချီ ပန်းပုများ တိမ်ကောခဲ့ရာ ။ခရာဇ်တော်ပေါ်ပြီးသည့်နောက် ၁၃ရာစုလောက်တွင် ပြန်လည်ထွန်းကားလာပြန်သည် ။၁၆ရာစုလောက်တွင် ။ရှေးကကဲ့သို့ ပန်းချီ-ပန်ပုများ၏လက်ရာသည် သဘာဝနှင့် အတူဆုံး ၊အပီသဆုံး ထိပ်တန်းသို့ ရောက်ပြန်သည် ။၎င်းကို (RENAISSANCE) အဟောင်းကို ပြန်လည်ဆန်းသစ်သော ခေတ်.ဟု အမည်ပေးသည် ။
.....................ထိုမှတဖန် ပြန်လည်ဆန်းသစ်သော မူများသည် နှစ်ပေါင်း -၅၁၁-ခန့်အကြာတွင် ရိုးသွားပြီဖြစ်သဖြင့် ၎င်းမူကို (classic)ရှေးဟုထားရှိ၍ " မူသစ် " သို့မဟုတ် ဝါဒ(ism)များ ပေါ်ပေါက်စပြုသည်။ဥပမာ-ပန်းချီသည် အမြင်သဘောမဟုတ် ။အထင်သဘောဟူ၍ လည်းကောင်း (ဝါ)စိတ်၌ ခံစားမှုဟူ၍ လည်းကောင်း ။(IMPRESSIONISM) ပန်းချီသည် အပေါ်ယံမြင်သော ရုပ်ကို ရေးခြင်းသည် အမှန်မဟုတ် ၊ ရွှေမှုံကြဲမျှသာဖြစ် ။အတွင်းသဘောကို တင်ပြခြင်း (EXPRESSIONISM)သည်က အမှန်ဟု အချို့ဆရာများက ယုံကြည်ကြသည်။သို့နှင့် ဝီဝါဒကွဲပြန်ရာ(CUBISM) ယူကလစ်ပုံစံရေးနည်း။(SURREALISM)-အိပ်မက်သဘောရေးနည်း ။(ABSTRACT)-လောကတွင် မမြင်ဖူးသေးသော ဝတ္ထုရုပ်များရေးနည်း -သို့မဟုတ် သုည နောက် တဘူတာလွန်သော အတိုချုပ်ရေးနည်း စသည်ဖြင့် ပေါ်ပေါက်လာနေပေပြီ ။သို့ ပြောင်းလဲသောအချိန်မျာ -၁၉၁၁ခုနှစ်နောက်ပိုင်းဖြစ်သည်။ယနေ့ MODERN ART-မော်ဒန်ပန်းချီမှာ နောက်ဆုံးပေါ်အယူအဆများ ရောပြွန်းထားသော ဟင်းလေးအိုးပန်းချီဟုဆိုချင်ပါသည် ။
.
(ဆက်ရန်)
( အစောင် ၅၀ ကန့်သက်ထုတ်ဝေသောစာစောင်မှ...)